فلسفه کتابداری و اطلاع‌رسانی

فلسفه کتابداری و اطلاع‌رسانی، دستگاهی از مفاهیم و نظریه‌هاست که زیربنای اندیشه‌ها و فعالیت‌های کتابداری و اطلاع‌رسانی، و راهنمای کارِ [۱] این رشته است؛ بنابراین پرداختن به فلسفه این رشته مستلزم طرح پژوهش‌ها، نظریه‌ها، و روش‌شناسی‌هایی است که عملا براین رشته و حرفه تأثیرگذار بوده و هستند. پاسخ به دومین پرسش وابسته به پاسخ نخست است و آن اینکه مفاهیم فلسفی و نظریه‌پردازی‌ها در این رشته هنوز فاقد انسجام لازم است. به عبارتی، کار انجام شده بر روی مبانی نظری رشته به لحاظ کمی و کیفی در حدی نبوده که فلسفه کتابداری و اطلاع‌رسانی بتواند به‌صورت شاخه‌ای مستقل و منسجم مثل فلسفه علم، فلسفه تاریخ، فلسفه روان‌شناسی، و فلسفه دین اظهار وجود کند: تا به حال درسنامه‌هایی باعنوان “فلسفه کتابداری و اطلاع‌رسانی” تدوین نشده است که حاصل و نشانه پژوهش‌های مقطعی و تداومی در این زمینه باشد. حتی در «دایره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی»، سخن در مورد فلسفه رشته ذیل مدخل فلسفه علم (با تیتر فرعی کاربرد فلسفه علم در کتابداری و اطلاع‌رسانی) آمده است. ده‌ها نقل قول نیز از صاحب‌نظرانی چون پی‌یرس باتلر، بیرگر یورلند [۲]، ویلیام ای. مک گرات، کی.ای. پتیگرو [۳]، کریشان کومار، رونالد آر. پاوئل [۴]، چارلز اچ. بوشا، استفان پی. هارتر، لوئل مارتین [۵]، ویلفرد لنکستر، جس. اچ. شرا، توماس دبلیو. شونیسی [۶]، گای گاریسون، جفری ان. گاتن، و اریک تراهان مؤید ضعف نظریه‌ها به‌ویژه پژوهش‌های بنیادی در این رشته است. علاوه بر این، مباحثات و بلکه مناقشات بسیاری صرف پرسش‌هایی از این قبیل شده است که آیا کتابداری و اطلاع‌رسانی دو حوزه مجزا و مستقل است یا یکی زیرشاخه دیگری است؟ آیا اطلاع‌رسانی از ترکیب کتابداری و علم رایانه زاده شده یا علم کتابداری و علم اطلاع‌رسانی هر دو زیرشاخه‌هایی از مدیریت اطلاعات هستند؟ البته در طول چند دهه، لحن مدافعان و مخالفان جدایی کتابداری و اطلاع‌رسانی تغییر کرده و جدل‌های خصومت‌آمیز نخستین، به گفت‌وگوهای سازنده‌ای متمایل شده است، اما هیچ یک از این دیدگاه‌ها به‌صورت پارادایم مشخصی تبیین و تثبیت نشده و غالبآ به شرح اشتراکات و افتراقات این دو حوزه اکتفا شده است. مثلا تامس وال، ضمن برشمردن اشتراکات کتابداری و اطلاع‌رسانی، بدون اشاره به رابطه این دو حوزه تفاوت‌های مهم آنها را این‌گونه برمی‌شمارد:

(بیشتر…)

بیشتر بخوانید
ویراستار بهمن ۸, ۱۳۹۳ 0 دیدگاه

تاملی بر برخی برداشت‌ها از مفاهیم جدید کتابداری

سید مهدی طاهری

لیزنا، سید مهدی طاهری، عضو هیأت علمی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، فعالیت­های علمی همواره در جهت تامین نیازهای مادی و معنوی بشر انجام گرفته است. این فعالیت­ها، ابتدا -در عصر صنعتی- بهبود وضعیت مادی جامعه انسانی را مد نظر قرار دادند. اما پس از بهبود نسبی زندگی مادی، به سمت تعالی روحی و معنوی بشر تمایل یافتند. گستردگی توجه به این تعالی به حدی بود که موجب پیدایش عصر جدیدی به نام عصر فراصنعتی (یا اطلاعاتی) شد. در این عصر اطلاعات و دانش به عنوان غذای روح بشر، کالای اساسی و رایج بازار نیازهای انسانی گشت.

نمایی از نرم افزار کتابداری مبین نگارش پیشرفته

(بیشتر…)

بیشتر بخوانید
ویراستار بهمن ۶, ۱۳۹۳ 0 دیدگاه

کتابخانه سلطنتی هلند

کتابخانه سلطنتی هلند در حکم کتابخانه ملی عمل می کند. مجموعه اولیه آن را کتابخانه شخصی یکی از شاهزادگان هلند تشکیل می دهد که در سال ۱۷۹۸ مصادره شد و با ادغام برخی کتابخانه های دیگر در اختیار عموم قرار گرفت. در سال ۱۸۱۴ شاه ویلیام اول همه آنها را مجددا پس گرفت و توجه بسیاری به تکمیل کتابخانه کرد و با خرید مجموعه های خصوصی در قرن ۱۹ بر غنای آن افزوده شد. در سال ۱۹۸۲ کتابخانه سلطنتی به ساختمانی در جوار آرشیو دولتی منتقل شد. مخزن بسته گنجایش ۵ میلیون کتاب را دارد. این ساختمان دارای ۳۵۰ میز قرائت و ۲۲۷ میز در قسمت مرجع است. دفاتر بسیاری برای حفظ و نگهداری اسناد مربوط به ادبیات، تاریخ و هنر هلندی دارد و نیز دفاتری مخصوص ایفلا و غیره. کل مساحت زیربنای کتابخانه بالغ بر ۵۵ هزار متر مربع است. کتابخانه از قانون واسپاری استفاده نمیکند ولی از سال ۱۹۷۴ نوعی طرح واسپاری داوطلبانه اجرا می شود. کتابشناسی ملی از سال ۱۸۵۸ با نام های مختلف منتشر می شده است. از سال ۱۹۸۳ با نام کتابشناسی ملی منتشر شده است.

نمایی از نرم افزار کتابداری پیشرفته مبین

(بیشتر…)

بیشتر بخوانید
ویراستار بهمن ۶, ۱۳۹۳ 0 دیدگاه

متن قانون چک با آخرین اصلاحات

با وجود  اهمیت چک در مبادلات امروز نسبت به آن بی توجهی هایی صورت گرفته ودر بسیاری از موارد دیده شده عدم آگاهی از یک ماده یا تبصره آن به دشواری های زیادی برای شهروندان منتهی شده از همین رو وبا هدف آگاهی شما عزیزان متن کامل قانون چک را می آوریم.

نمایی از نرم افزار چاپ چک مبین

ماده ۱: (الحاقی ۱۳۷۲٫۸٫۱۱) انواع چک عبارتند از:

۱. چک عادی،‌ چکی است که اشخاص عهده بانک‌ها به حساب جاری خود صادر می‌کنند و دارنده آن تضمینی جز اعتبار صادرکننده آن ندارد.

۲. چک تایید شده، چکی است که اشخاص عهده بانک‌ها به حساب جاری خود صادر و توسط بانک محال علیه پرداخت وجه آن تایید می‌شود.

۳. چک تضمین‌شده، چکی است که توسط بانک به عهده همان بانک به درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمین می‌شود.

۴. چک مسافرتی، چکی است که توسط بانک صادر و وجه آن در هریک از شعب آن بانک توسط نمایندگان و کارگزارن آن پرداخت می‌گردد.

(بیشتر…)

بیشتر بخوانید
ویراستار بهمن ۲, ۱۳۹۳ 0 دیدگاه

۱۰ نکته کاربردی در مورد چک

نمایی از برنامه‌ی چاپ چک مبین

براساس قانون تجارت، چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادر‌کننده می‌تواند تمام یا قسمتی از پول خود را که نزد بانک دارد باز پس گیرد یا به شخص دیگری واگذار کند. به گزارش بانکی دات آی آر، استفاده از چک از دیرباز در بین جوامع مختلف به سبب کاهش مشکلات حمل پول رواج یافت اما آنچه قرار بود روزی سبب آرامشمان شود این روزها بلای جان شده و انتشار گزارش های متعدد در خصوص افزایش حجم چک های برگشتی در کشورمان موجب نگرانی کارشناسان شده است. در این گزارش می کوشیم شما رابانکاتی که کمتر به آنها اشاره شده آشنا کنیم. درمورد هرچکی سه شخص وجود دارد: صادرکننده(یاهمان کسی که چک می کشد)،دریافت کننده(همان کسی که چک را به عنوان وجه دریافت می کند) و پرداخت کننده(بانک صادرکننده دسته چک). هریک از این افرادحقوق و وظایف خاص خودشان را دارند.

(بیشتر…)

بیشتر بخوانید
ویراستار دی ۳۰, ۱۳۹۳ 0 دیدگاه

کتابداری تطبیقی

کتابداری تطبیقی یا همسنجشی، رشته‌ای از کتابداری و علوم اطلاع رسانی است که در آن تعدادی از نظام‌ها – ساختارها و تکنیک‌ها به منظور جایگزین کردن برخی مشخصات خاص در یک قالب خاص قابل تعمیم، بررسی می‌شود. در واقع اصطلاح کتابداری تطبیقی، اصطلاح نسبتاً جدیدی است (سیمسووا، ۱۳۷۱). با وجود این، مطالعاتی را که می‌توان این اصطلاح را به آنها اطلاق نمود از پیشتر نیز وجود داشته‌است.از قدیمی‌ترین تعاریف برای کتابداری تطبیقی می‌توان به تعریف چیس دین اشاره کرد او می‌گوید: «کتابداری تطبیقی مطالعه پیشرفت کتابخانه در کشورهای مختلف است تا مشخص شود کدام پیشرفت‌ها قرین موفقیت بوده و در جای دیگر قابل تقلید است. بنابراین این مطالعه (مطالعه تطبیقی) آزمون فلسفه‌ها و سیاست‌های کتابداری در مقیاسی بین‌المللی است…پس این تنها کتابداری است که می‌تواند کتابخانه‌ها را به هم ارتباط دهد» یکی دیگر از صاحب نظران جکسون است که تعریف رو به رو را ارائه می‌دهد: «کتابداری تطبیقی رشته‌ای مطالعه‌ای است که به تطبیق نظریه و عمل کتابداری در کشورهای مختلف می‌پردازد و هدف آن عمق بخشیدن و وسعت دادن به درک مسائل فراملی است.» (سیمسووا، ۱۳۶۱). در ادبیات حرفه‌ای کتابداری مقصود از کتابداری تطبیقی مطالعه، تدریس و تحقیق در رئوس مطالب مراکز آموزش کتابداری و توجه به توسعه بیش از پیش اهداف آن از طریق روش‌شناسی است. کتابداری تطبیقی نیز نظیر سایر علوم به مشاهده و آزمایش ارزش زیادی می‌دهد و همواره هدف‌های پراگماتیک (ماده گرا) را دنبال می‌کند که از آن جمله‌اند: ۱- تنظیم خط مشی برای برنامه‌های کتابخانه‌های جدید در داخل یا خارج از کشور. ۲- آنالیز انتقادی و حل مسائل جامع کتابخانه. ۳- تسهیل مبادله مواد کتابخانه و اطلاعات بین کشورهای مختلف. ۴- تقویت پایه‌های آموزش و کارعملی برای دانشجویان خودی و خارجی (سیمسووا، ۱۳۷۱). در نهایت یکی از رسمی‌ترین تعاریف برای کتابداری تطبیقی جمله‌ای از موسسه برنامه‌های آموزش کتابداری در سطح جهانی است که می‌گوید: «کتابداری تطبیقی شامل بررسی یک یا چند جنبه از نظریه کتابداری و عمل یا تأثیر آن در دو یا چند جامعه یا ناحیه جغرافیایی است.» (سیمسووا، ۱۳۶۱).

تاریخچه کتابداری تطبیقی

این اصطلاح را نخستین بار چیس دین با انتشار دو مقاله در سال ۱۹۵۴ بر مبنای تجربیاتی که از یک بررسی گروهی در دانشگاه شیکاگو به دست آورده بود به کار گرفت. تا ده سال بعد این اصطلاح در هیچ نوشته‌ای به کار نرفت تا اینکه در سال ۱۹۶۴ آقای فاسکت (از دیگر صاحب نظران در حوزه کتابداری تطبیقی) طی نطقی که در دانشگاه میشیگان می‌کرد باز به موضوع کتابداری تطبیقی پرداخت (سیمسووا، ۱۳۶۱).

(بیشتر…)

بیشتر بخوانید
ویراستار دی ۲۱, ۱۳۹۳ 0 دیدگاه