کتابداری چیست؟

کتابداری چیست و به چه کسی کتابدار می گویند؟
همان طور که همه می دانید، اگر جامعه ای بخواهد پیشرفت کند و توسعه یابد، باید مردم آن جامعه از نظر سواد رشد بالایی داشته باشند و اطلاعات خود را به روز سازند.
کتابخانه ها برای این امر در تمام جوامع یشری بوجود آمده است. اگر کتابخانه بخواهد افراد بشری را به روز سازد، خود باید پویا باشد.
امروزه کتابخانه ها به صورت الکترونیکی در آمده اند، تا هر کس نیاز اطلاعاتی خود را در آن بر طرف سازد.
کارکنان کتابخانه ها که به کتابدار شهرت دارند، مسئول خدمات رسانی و اطلاع رسانی به تمام افراد مراجعه کننده هستند.
کتابدار باید از کار خود لذت ببرد و با مراجعه کننده با تبسم و خشنودی برخورد نماید، به طوری که افراد جذب کتابخانه ها شوند.کتابدار باید از خود مایه بگذارد و نگذارد که مراجعه کننده بدون اینکه نیازش ارضا شود از کتابخانه بیرون آید.
امروزه اینترنت که دنیای اطلاعات است، در دسترس همگان قرار دارد و هر کس می تواند خود جویای مطالب باشد. ولی کتابدار به عنوان واسطه باید به این افراد کمک کند. زیرا بعضی مطالب از صحت و اعتبار کافی برخوردار نیستند و تنها کتابدار می تواند این مشکل را برطرف سازد.

نمایی از نرم افزار کتابداری مبین نگارش پیشرفته

(بیشتر…)

Read More
ویراستار بهمن ۱۳, ۱۳۹۳ 0 Comments

فلسفه کتابداری و اطلاع‌رسانی

فلسفه کتابداری و اطلاع‌رسانی، دستگاهی از مفاهیم و نظریه‌هاست که زیربنای اندیشه‌ها و فعالیت‌های کتابداری و اطلاع‌رسانی، و راهنمای کارِ [۱] این رشته است؛ بنابراین پرداختن به فلسفه این رشته مستلزم طرح پژوهش‌ها، نظریه‌ها، و روش‌شناسی‌هایی است که عملا براین رشته و حرفه تأثیرگذار بوده و هستند. پاسخ به دومین پرسش وابسته به پاسخ نخست است و آن اینکه مفاهیم فلسفی و نظریه‌پردازی‌ها در این رشته هنوز فاقد انسجام لازم است. به عبارتی، کار انجام شده بر روی مبانی نظری رشته به لحاظ کمی و کیفی در حدی نبوده که فلسفه کتابداری و اطلاع‌رسانی بتواند به‌صورت شاخه‌ای مستقل و منسجم مثل فلسفه علم، فلسفه تاریخ، فلسفه روان‌شناسی، و فلسفه دین اظهار وجود کند: تا به حال درسنامه‌هایی باعنوان “فلسفه کتابداری و اطلاع‌رسانی” تدوین نشده است که حاصل و نشانه پژوهش‌های مقطعی و تداومی در این زمینه باشد. حتی در «دایره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی»، سخن در مورد فلسفه رشته ذیل مدخل فلسفه علم (با تیتر فرعی کاربرد فلسفه علم در کتابداری و اطلاع‌رسانی) آمده است. ده‌ها نقل قول نیز از صاحب‌نظرانی چون پی‌یرس باتلر، بیرگر یورلند [۲]، ویلیام ای. مک گرات، کی.ای. پتیگرو [۳]، کریشان کومار، رونالد آر. پاوئل [۴]، چارلز اچ. بوشا، استفان پی. هارتر، لوئل مارتین [۵]، ویلفرد لنکستر، جس. اچ. شرا، توماس دبلیو. شونیسی [۶]، گای گاریسون، جفری ان. گاتن، و اریک تراهان مؤید ضعف نظریه‌ها به‌ویژه پژوهش‌های بنیادی در این رشته است. علاوه بر این، مباحثات و بلکه مناقشات بسیاری صرف پرسش‌هایی از این قبیل شده است که آیا کتابداری و اطلاع‌رسانی دو حوزه مجزا و مستقل است یا یکی زیرشاخه دیگری است؟ آیا اطلاع‌رسانی از ترکیب کتابداری و علم رایانه زاده شده یا علم کتابداری و علم اطلاع‌رسانی هر دو زیرشاخه‌هایی از مدیریت اطلاعات هستند؟ البته در طول چند دهه، لحن مدافعان و مخالفان جدایی کتابداری و اطلاع‌رسانی تغییر کرده و جدل‌های خصومت‌آمیز نخستین، به گفت‌وگوهای سازنده‌ای متمایل شده است، اما هیچ یک از این دیدگاه‌ها به‌صورت پارادایم مشخصی تبیین و تثبیت نشده و غالبآ به شرح اشتراکات و افتراقات این دو حوزه اکتفا شده است. مثلا تامس وال، ضمن برشمردن اشتراکات کتابداری و اطلاع‌رسانی، بدون اشاره به رابطه این دو حوزه تفاوت‌های مهم آنها را این‌گونه برمی‌شمارد:

(بیشتر…)

Read More
ویراستار بهمن ۸, ۱۳۹۳ 0 Comments

تاملی بر برخی برداشت‌ها از مفاهیم جدید کتابداری

سید مهدی طاهری

لیزنا، سید مهدی طاهری، عضو هیأت علمی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، فعالیت­های علمی همواره در جهت تامین نیازهای مادی و معنوی بشر انجام گرفته است. این فعالیت­ها، ابتدا -در عصر صنعتی- بهبود وضعیت مادی جامعه انسانی را مد نظر قرار دادند. اما پس از بهبود نسبی زندگی مادی، به سمت تعالی روحی و معنوی بشر تمایل یافتند. گستردگی توجه به این تعالی به حدی بود که موجب پیدایش عصر جدیدی به نام عصر فراصنعتی (یا اطلاعاتی) شد. در این عصر اطلاعات و دانش به عنوان غذای روح بشر، کالای اساسی و رایج بازار نیازهای انسانی گشت.

نمایی از نرم افزار کتابداری مبین نگارش پیشرفته

(بیشتر…)

Read More
ویراستار بهمن ۶, ۱۳۹۳ 0 Comments

کتابخانه سلطنتی هلند

کتابخانه سلطنتی هلند در حکم کتابخانه ملی عمل می کند. مجموعه اولیه آن را کتابخانه شخصی یکی از شاهزادگان هلند تشکیل می دهد که در سال ۱۷۹۸ مصادره شد و با ادغام برخی کتابخانه های دیگر در اختیار عموم قرار گرفت. در سال ۱۸۱۴ شاه ویلیام اول همه آنها را مجددا پس گرفت و توجه بسیاری به تکمیل کتابخانه کرد و با خرید مجموعه های خصوصی در قرن ۱۹ بر غنای آن افزوده شد. در سال ۱۹۸۲ کتابخانه سلطنتی به ساختمانی در جوار آرشیو دولتی منتقل شد. مخزن بسته گنجایش ۵ میلیون کتاب را دارد. این ساختمان دارای ۳۵۰ میز قرائت و ۲۲۷ میز در قسمت مرجع است. دفاتر بسیاری برای حفظ و نگهداری اسناد مربوط به ادبیات، تاریخ و هنر هلندی دارد و نیز دفاتری مخصوص ایفلا و غیره. کل مساحت زیربنای کتابخانه بالغ بر ۵۵ هزار متر مربع است. کتابخانه از قانون واسپاری استفاده نمیکند ولی از سال ۱۹۷۴ نوعی طرح واسپاری داوطلبانه اجرا می شود. کتابشناسی ملی از سال ۱۸۵۸ با نام های مختلف منتشر می شده است. از سال ۱۹۸۳ با نام کتابشناسی ملی منتشر شده است.

نمایی از نرم افزار کتابداری پیشرفته مبین

(بیشتر…)

Read More
ویراستار بهمن ۶, ۱۳۹۳ 0 Comments

انواع رده بندی در علم کتابداری

رده بندی کتابشناختی (Bibliographic Classification)

رده بندی کتابشناختی طرح رده بندی مبسوطی است که توسط هنری اولین بلینس، کتابدار مشهور آمریکایی، طراحی شد و اولین بار در سال ۱۹۰۳ توسط او در دانشگاه نیویورک به کار گرفته شد. وی بیش از سی سال از عمر خود را صرف مطالعه عمیق رده بندی های کتابخانه ای زمان خود و توسعه رده بندی کتابشناختی کرد. براوان نتایج مطالعاتش را در دو کتاب به نام های سازماندهی دانش و علوم و سازماندهی دانش در کتابخانه ها منتشر نمود. آن چه در این کتاب آمده نشان دخنده دیدگاه او نسبت به رده بندی های کتابخانه ای است. تمرکز اصلی این دو کتاب بر مطالعه طرح های رده بندی فلسفس، نشانه های رده بندی به عنوان رده بندی به عنوان زیر بنایی رده بندی و ایرادات و امکانات رده بندی های موجود است.

آن چه رده بندی کتابشناختی را از سایر رده بندی های موجود متمایز می کند و پیشرفتی نسبت به سایر رده بندی ها به شمار می رود.معرفی مفهوم” ترتیب سودمند” موضوعات و ” اجماع نظر آموزشی و علمی” در مورد قرار گرفتن موضاعات بود بر اساس این نظر، رده بندی در هر حوزه موضوعی می بایست منعکس کننده اجماع نظر متخصصان موضوعی در آن حوزه باشد و بتوان هر موضوع را با میزان مفید و یکسان در دو یا بیش از دو مکان مختلف قرار داد. با توجه با این ایده، بر خلاف رده بندی های گذشته که یک ترتیب ثابت ذهنی را برای موضوعات به کار می بردند. بلیس روش  عینی را برای ثابت کردن ترتیب موضوعات ابداع کرد. در این رابطه وی مفهوم خاص تر شدن تدریجی موضوعات را مطرح کرد که کاملاٌ مطایق با نظریات رده بندی حدید است. تلاش ها و مطالعات بلیس راهگشای ظهور نظریات رده بندی جدید به شمار می رود.

(بیشتر…)

Read More
ویراستار دی ۱۳, ۱۳۹۳ 2 Comments